Botulizam – opasnost iz tanjira
Koja je jedna od najopasnijih bolesti koja se unosi putem hrane?
Jednu od najopasnijih bolesti izaziva bakterija Clostridium botulinum, tj. otrovi koje ona luči, i naziva se botulizam.
U početku se smatralo da ovo trovanje izazivaju kobasice. Po tome je i nastao naziv, jer botulus znači crevo ili kobasica. U danasnje vreme se zna da botulizam ne izazivaju samo kobasice, već i druge mesne i biljne prerađevine koje su zaražene klicama botulinusa.
Kako bakterija dospeva na hranu?
Na voće i povrće dospeva putem zemlje, a na meso i mesne prerađevine preko glodara. Do kontaminacije može doći i prilikom nestručne proizvodnje konzervi.
Da li na zaraženim namirnicama ima promena u vidu izgleda, mirisa i ukusa?
Namirnice koje su zaražene često ne pokazuju nikakve promene, pa se ne može ni znati da su zagađene. Ukoliko pokazuju promene, to je obično miris na užegli maslac.
Da li se češće javlja kod ljudi ili kod životinja?
Botulizam se češće javlja kod životinja, zbog higijene njihove ishrane.
Koji su simptomi botulizma?
Simptomi bolesti se mogu javiti za pola sata, ali se češće javljaju nakon 12-16h. U početku su to glavobolja, nesvestica, napetost u stomaku, povraćanje, a kasnije čovek ne može da guta, ima proširene zenice, spuštene kapke, oseća oduzetost želuca, grla (bolesnik nije u stanju da govori), creva i bešike.Smrt nastupa za jedan ili dva dana, jer čovek nije u stanju da diše i guta.
Kod životinja se javljaju slične promene. Botulizam je češći kod životinja, jer se ne vodi dovoljno računa prilikom pripremanja i čuvanja hrane koja je njima namenjena.
Kako se zaštititi?
Najviše treba voditi računa o higijeni prilikom pripremanja namirnica. Ne sme se dozvoliti da bakterija dospe u hranu.
Rast bakterija se sprečava visokom kiselosti, visokim sadržajem soli, visokim nivoom kiseonika, visokim odnosom rastvorenog šećera i veoma niskim sadržajem vlage.
Prilikom klanja, obrade i pripremanja mesa važno je održavati čistoću. Rastvor kuhinjske soli sprečava razvoj ovih klica, pa prilikom salamurenja treba koristiti jači rastvor od 10% koncentracije kuhinjske soli. Marinade koje imaju 2% sirćetne ili limunske kiseline sprečavaju kontaminaciju.
Da li se botulizam može preneti i konzumiranjem ribljeg mesa?
Može. Ne nalazi se u svežem ribljem mesu, nego samo u ribljim konzervama koje se pripremaju u nehigijenskim uslovima. Konzerve koje se prave sa sirćetom, kao i žele konzerve, ne mogu izazavati ovu bolest, jer bakterije ne preživljavaju u kiseloj sredini. Isto je i sa solju. Soljene ribe ne izazivaju ovu bolest.
Koje još namirnice mogu biti zaražene?
Može se naći u konzervisanom kukuruzu, boraniji, paprici, supama, pečurkama, cvekli, piletini, pilećoj džigerici i pilećim paštetama, šunki, kobasici…
Koji su najčešći uzroci trovanja?
To su konzerve, jer su hermetički zatvorene i predstavljaju idealne uslove za razvoj botulinusa. Zaražene konzerve se mogu prepoznati po ispupčenju poklopca (bombaži), koje je nastalo usled nagomilavanja gasova unutar konzerve. Sadržaj isto ima miris na užegli maslac.
